martes, 20 de novembro de 2012

Acto de Memoria 16 Nov. Causa de Manuel del Río



CAUSA DE MANUEL DEL RÍO, 224/36
Manuel del Río Vázquez,tranviario,líder  sindical, veciño de Vigo, que tuvo a triste sona de ser o primeiro en ser asasinado despois dun xuizo sumarisimo
…A rapidez en preparar a causa contra Manuel del Río é tal que  ao día seguinte, día 2 de agosto,xa se pode levar a cabo a formación do tribunal que vai a presidir o xuizo; decidindose que, na denominada causa 224/36, sexan conxuntamente xulgados os tres detidos na parroquia de Nespereira. A constitución do tribunal será levado a cabo nas instalación que o “Rexemento de Infantería  de Mérida” tiña  no cuartel de San Sebastián, e será a porta pechada;quedándose alí decidido que o tribunal debería estar composto polo tenente coronel do “Rexemento de Artillería Lixeiro nº 15” acantonado en Pontevedra, Antonio Durán Salgado,, que sería quen exercería de “presidente”; sendo desinados como “vogais” os catro caopitáns das catro compañías pertencentes  ao “Rexemento de Inantería de Mérida nº35” que estaban acantonadas en Vigo e que eran: Gonzálo Pérez Díaz, Luis Castañón de Mena, Antonio Carreró Vergés e José Pérez Navaza; así coomo tamén o do mesmo emprego, pero do “Rexemento de Artillería nº15”, Miguel Varela Berenguer. Actuaban ademáis como suplentes, os capitáns Ricardo Martínez Martínez, da “Caixa de Recrutas nº 53”, e Fernando Ponte Blanco, do referido “rexemento de Artilería nº15”; como  “vogal poñente” o tenente auditor do 2º, Juan de Villavicencio y Pereira, e como “fiscal” o tenente auditor da 3ª José Luis Santalo y Rodríguez viguri, sendo o “xuíz” instructor”, que con tanta prema incoara o expediente o capitán  de Infantería Adolfo Rodríguez Sotelo.
Unha vez asignado o persoal acusador, xa que nestes casos o papel do tribunal e dos fiscais apenas se diferenciaba, estaba todo argallado para levar a cabo o primeiro xuizo sumarísimo levado a cabo en Vigo polos militares traidores, una vez consumada a súa felonía.  Soamente quedaba escoller, como pequeño e último detalle a o defensor dos reos, propoñéndoselle, como logo virá sendo  o habitual, que os acusados designen un de inmediato, ou senón que lles asignarán un de oficio, pero que o dito defensor debería ser, inevitablemente, un militar. Neste caso foilles asignado  un alférez de complemento moi novo chamado José Queizán Hermida; defensor que, ainda que abogado de profesión, se estreaba nestas lides sumariais.
Ao día seguinte, e sin apenas tempo material para que o abogado tuvese tempo para ler a documentación, e menos ainda, preparar una mínima defensa firme, levarase a cabo o xuizo;quedando establecido  que se inicie no “Cuarto de Bandeiras” do cuartel de San Sebastián ás 15 horas do citado 3 de agosto. O desenrolo do mesmo será un calco dos  dos que durante os meses seguintes  iranse  levando a cabo contra os acusados de simpatizar coa “Fronte Popular”  e de opoñerse ó “Movimiento Salvador” A principal acusación que se lle fai a Manuel  non é a de ser un “perigoso líder revolucionario”, senón a de tenencia de armas, xustificando isto nunha disposición que o día 21 de xullo, proclamara o comandante da praza, mediante a cal, todos aqueles  que non entregaran as armas no cuartel de Magallanes serían pasados polas armas, para complicar máis ainda, si cabe, a situación procesual de Manuel del Río, procedeuse a dar letura dun informe reservado confeccionado  polo Delegado de Orde Publica, no que diante dos precedentes políticos e sindicais do detido, o calificaba como…”individuo peligrosísimo”…sinalando tamén que por estes mesmos precedentes se lle supuña como un dos que fixera fogo contra as tropas desde as barricadas de Lavadores; ainda que non houbese probas ao respecto.        
Realmente non fai falta moito máis para condenar ao tranviario. O papel do defensor non pode ser máis que o de estar presente,para gardar as formas, e o de solicitar a benignidade por parte do tribunal; pero nunca o de defender  das acusación sao seu cliente. Esta mesma tarde o tribunal ten decidida a condena para Manuel del Río; “pena de norte”. Para os outros dous acusados será notablemente máis benigna xa que, co medo no corpo, decidirase que queden en liberdade, ao ser sobreseída a súa causa.    
Compre seguir acelerando o proceso para que o castigo contra Manuel del Río  sexa cumprido canto antes,, servindo así de escarmentó xeral a todos os “roxos” da comarca.Ao día seguinte a comunicación  de petición de condena a norte chega a Coruña, onde o auditor de Guerra,  tras una breve análise  daralle o visto bo para que poida ser firmada polo xeneral en xefe da 8ª Rexión Militar, Carlos Bosch Bosch; dándose inmediatamente notificación a Burgos, á chamada Xunta de Defensa Nacional,  que nese momento era o máximo órgano de Poder das Forzas Rebeldes, e quen decidía sobre a vida e a norte Cumpridos eses trámites burocráticos , ao día seguinte, 5 de agosto, o comandante da praza  de Vigo Felipe Sánchez pode xa dispor as ordes precisas para  que a execución poida levarse a cabo ás  cinco da madrugada do día seguinte.
As dúas da madrugada do día 6 de agosto  preséntanse na cela onde está agardando Manuel  del Río, o Xuíz Eventual da praza Benito Otero Brage e o secretario xudicial militar, Luis Fernández;  acompañados do seu abogado defensor; dun delegado do colexio nacional da Coruña e do reitor dos país salesianos. Esta ámpla comitiva ten a misión de informarlle ao reo que a súa execución é inminente, e de que ten tres horas para prepararse  para un bo morrer; debendo, iso si,  antes de nada asinar a recepción oficial da funesta orde.    
Ás cinco da madrugada, cando aínda era escuro sobre a cidade que se alza aos seus pes, o piquete de execución, composto por soldados do “Rexemento de Mérida”, está xa disposto fronte aos muros do Castelo do Castro para levar a cabo a execución; só falta que sexa traído o reo, convidado imprescindible para este tipo de celebracións. […] Manuel del Río morreu só; sendo asi  o primeiro executado, tras a celebración dun consello de guerra sumarísimo, en toda a bisbarra viguesa.
Xunto ao corpo ametrallado do tranviario achegaráse o médico do Batallón Ildefonso Villabona del Rivero, que será quen ditamine a norte do reo, e quen autorice a súa entrega no depósito do cemiterio de Pereiró, onde o seu encargado, Zoilo Rial Iglesias, debería facerse cargo do mesmo ata o día seguinte; comprometendose, ademais, a que ninguén  poida dispor do cadáver  sen unha autorización precisa da autoridade militar.
Ao día seguinte, 7 de agosto, ás 8.30 da mañá, hora escollida especialmente polo intempestiva, unha pequena comitiva, composta pola familia máis próxima do defunto, acompañará a Caixa onde levan o cadáver á fosa nº 175 da zona denominada “15”  do camposanto vigués;, procedendo alí a un rápido, cáseque  clandestino, enterramento.          
Extractado do libro “CEN PERSONAXES EN TORNO A UNHA GUERRA”.
Autor: Xoán Carlos Abad Gallego                    
                                                                          Vigo 16 novembro 2012

Leido pola bisneta Mónica González Fernández no acto “LUGAR DE MEMORIA” O MARCO (museo de arte contemporáneo, antiga cárcere, xulgado e cuartel militar)

Ningún comentario:

Publicar un comentario