martes, 20 de novembro de 2012

Acto de Memoria 16 Nov. Causa de Manuel del Río



CAUSA DE MANUEL DEL RÍO, 224/36
Manuel del Río Vázquez,tranviario,líder  sindical, veciño de Vigo, que tuvo a triste sona de ser o primeiro en ser asasinado despois dun xuizo sumarisimo
…A rapidez en preparar a causa contra Manuel del Río é tal que  ao día seguinte, día 2 de agosto,xa se pode levar a cabo a formación do tribunal que vai a presidir o xuizo; decidindose que, na denominada causa 224/36, sexan conxuntamente xulgados os tres detidos na parroquia de Nespereira. A constitución do tribunal será levado a cabo nas instalación que o “Rexemento de Infantería  de Mérida” tiña  no cuartel de San Sebastián, e será a porta pechada;quedándose alí decidido que o tribunal debería estar composto polo tenente coronel do “Rexemento de Artillería Lixeiro nº 15” acantonado en Pontevedra, Antonio Durán Salgado,, que sería quen exercería de “presidente”; sendo desinados como “vogais” os catro caopitáns das catro compañías pertencentes  ao “Rexemento de Inantería de Mérida nº35” que estaban acantonadas en Vigo e que eran: Gonzálo Pérez Díaz, Luis Castañón de Mena, Antonio Carreró Vergés e José Pérez Navaza; así coomo tamén o do mesmo emprego, pero do “Rexemento de Artillería nº15”, Miguel Varela Berenguer. Actuaban ademáis como suplentes, os capitáns Ricardo Martínez Martínez, da “Caixa de Recrutas nº 53”, e Fernando Ponte Blanco, do referido “rexemento de Artilería nº15”; como  “vogal poñente” o tenente auditor do 2º, Juan de Villavicencio y Pereira, e como “fiscal” o tenente auditor da 3ª José Luis Santalo y Rodríguez viguri, sendo o “xuíz” instructor”, que con tanta prema incoara o expediente o capitán  de Infantería Adolfo Rodríguez Sotelo.
Unha vez asignado o persoal acusador, xa que nestes casos o papel do tribunal e dos fiscais apenas se diferenciaba, estaba todo argallado para levar a cabo o primeiro xuizo sumarísimo levado a cabo en Vigo polos militares traidores, una vez consumada a súa felonía.  Soamente quedaba escoller, como pequeño e último detalle a o defensor dos reos, propoñéndoselle, como logo virá sendo  o habitual, que os acusados designen un de inmediato, ou senón que lles asignarán un de oficio, pero que o dito defensor debería ser, inevitablemente, un militar. Neste caso foilles asignado  un alférez de complemento moi novo chamado José Queizán Hermida; defensor que, ainda que abogado de profesión, se estreaba nestas lides sumariais.
Ao día seguinte, e sin apenas tempo material para que o abogado tuvese tempo para ler a documentación, e menos ainda, preparar una mínima defensa firme, levarase a cabo o xuizo;quedando establecido  que se inicie no “Cuarto de Bandeiras” do cuartel de San Sebastián ás 15 horas do citado 3 de agosto. O desenrolo do mesmo será un calco dos  dos que durante os meses seguintes  iranse  levando a cabo contra os acusados de simpatizar coa “Fronte Popular”  e de opoñerse ó “Movimiento Salvador” A principal acusación que se lle fai a Manuel  non é a de ser un “perigoso líder revolucionario”, senón a de tenencia de armas, xustificando isto nunha disposición que o día 21 de xullo, proclamara o comandante da praza, mediante a cal, todos aqueles  que non entregaran as armas no cuartel de Magallanes serían pasados polas armas, para complicar máis ainda, si cabe, a situación procesual de Manuel del Río, procedeuse a dar letura dun informe reservado confeccionado  polo Delegado de Orde Publica, no que diante dos precedentes políticos e sindicais do detido, o calificaba como…”individuo peligrosísimo”…sinalando tamén que por estes mesmos precedentes se lle supuña como un dos que fixera fogo contra as tropas desde as barricadas de Lavadores; ainda que non houbese probas ao respecto.        
Realmente non fai falta moito máis para condenar ao tranviario. O papel do defensor non pode ser máis que o de estar presente,para gardar as formas, e o de solicitar a benignidade por parte do tribunal; pero nunca o de defender  das acusación sao seu cliente. Esta mesma tarde o tribunal ten decidida a condena para Manuel del Río; “pena de norte”. Para os outros dous acusados será notablemente máis benigna xa que, co medo no corpo, decidirase que queden en liberdade, ao ser sobreseída a súa causa.    
Compre seguir acelerando o proceso para que o castigo contra Manuel del Río  sexa cumprido canto antes,, servindo así de escarmentó xeral a todos os “roxos” da comarca.Ao día seguinte a comunicación  de petición de condena a norte chega a Coruña, onde o auditor de Guerra,  tras una breve análise  daralle o visto bo para que poida ser firmada polo xeneral en xefe da 8ª Rexión Militar, Carlos Bosch Bosch; dándose inmediatamente notificación a Burgos, á chamada Xunta de Defensa Nacional,  que nese momento era o máximo órgano de Poder das Forzas Rebeldes, e quen decidía sobre a vida e a norte Cumpridos eses trámites burocráticos , ao día seguinte, 5 de agosto, o comandante da praza  de Vigo Felipe Sánchez pode xa dispor as ordes precisas para  que a execución poida levarse a cabo ás  cinco da madrugada do día seguinte.
As dúas da madrugada do día 6 de agosto  preséntanse na cela onde está agardando Manuel  del Río, o Xuíz Eventual da praza Benito Otero Brage e o secretario xudicial militar, Luis Fernández;  acompañados do seu abogado defensor; dun delegado do colexio nacional da Coruña e do reitor dos país salesianos. Esta ámpla comitiva ten a misión de informarlle ao reo que a súa execución é inminente, e de que ten tres horas para prepararse  para un bo morrer; debendo, iso si,  antes de nada asinar a recepción oficial da funesta orde.    
Ás cinco da madrugada, cando aínda era escuro sobre a cidade que se alza aos seus pes, o piquete de execución, composto por soldados do “Rexemento de Mérida”, está xa disposto fronte aos muros do Castelo do Castro para levar a cabo a execución; só falta que sexa traído o reo, convidado imprescindible para este tipo de celebracións. […] Manuel del Río morreu só; sendo asi  o primeiro executado, tras a celebración dun consello de guerra sumarísimo, en toda a bisbarra viguesa.
Xunto ao corpo ametrallado do tranviario achegaráse o médico do Batallón Ildefonso Villabona del Rivero, que será quen ditamine a norte do reo, e quen autorice a súa entrega no depósito do cemiterio de Pereiró, onde o seu encargado, Zoilo Rial Iglesias, debería facerse cargo do mesmo ata o día seguinte; comprometendose, ademais, a que ninguén  poida dispor do cadáver  sen unha autorización precisa da autoridade militar.
Ao día seguinte, 7 de agosto, ás 8.30 da mañá, hora escollida especialmente polo intempestiva, unha pequena comitiva, composta pola familia máis próxima do defunto, acompañará a Caixa onde levan o cadáver á fosa nº 175 da zona denominada “15”  do camposanto vigués;, procedendo alí a un rápido, cáseque  clandestino, enterramento.          
Extractado do libro “CEN PERSONAXES EN TORNO A UNHA GUERRA”.
Autor: Xoán Carlos Abad Gallego                    
                                                                          Vigo 16 novembro 2012

Leido pola bisneta Mónica González Fernández no acto “LUGAR DE MEMORIA” O MARCO (museo de arte contemporáneo, antiga cárcere, xulgado e cuartel militar)

Acto de Memoria 16 de Nov. Manifesto



MANIFESTO (ACTO EXTERIOR “MARCO”)

  Ningúen se inventa de novo cada día. As persoas e as sociedades necesitan da memoria para saber o que son, para saber de onde veñen a ata incluso para ter algunha idea a propósito de onde ir. Hai unha época do noso pasado non tan pasado sobre a que caeu durante moitos anos a pesada lousa do olvido. A longa noite de pedra do franquismo agochou feitos, nomes e lugares en relación coa represión que seguíu ó golpe de Estado contra a República o 18 de xullo de 1936.
  Neste mesmo lugar, que hai máis de 70 anos era Pazo de Xustiza, cárcere e cuartel, o cuartel no que tiña a súa sede a máxima autoridade militar de Vigo, o comandante Felipe Sánchez, neste mesmo lugar, pola tarde do día 19 de xullo de 1936 imprimiuse o bando que ía declarar ó día seguinte a rebelión da guarnición militar de Vigo contra a República. Daquela, proclamar o bando de guerra, anular a autoridade lexítima da República e comezar a represión foi todo un. A media mañá do 20 de xullo de 1936, na Porta do Sol, cando un piquete de soldados ás ordes do capitán Carreró lía o bando de guerra contra a República, caeron as primeiras vítimas entre os que non querían que as armas cambearan o que facía uns meses decidiran as urnas. Os que perderan as eleccións en febreiro de 1936  impuñan coa forza das armas  un cambio político que ía traer cárcere, morte e olvido para os que escolleran ser fieis a República e defender a legalidade constitucional.
  Neste mesmo lugar no que hoxe estamos,  un mes despois, o 22 de agosto de 1936, tivo lugar o proceso máis importante dos que se seguiron na nosa cidade contra dirixentes da Fronte Popular. Ós cinco días daquela farsa xudicial, o 27 de agosto de 1936, dez homes, pagaron coa súa vida a lealdade á República.
  Fracasado o golpe de Estado contra a República, a guerra civil serviu para que os que sublevaron contra ela limparan a fondo o país e puideran xustificar como actos de guerra a cacería humana e a represión salvaxe que comezou coa guerra e seguiu despois dela. A xeografía daqueles lugares da represión debe ser sinalada como lugares de memoria.
  Por rigor histórico, non podemos reconstruir o noso pasado esquecendo aquel tempo de cacería humana, os nomes das vítimas e os lugares onde morreron asasinados.
  Por saúde mental, non podemos preferir o olvido a memoria. Unha sociedade democrática madura cando asume tanto as luces coma as sombras do seu pasado.
  Por xustiza, no podemos esquecer a xente que neste país deu a súa vida por defender a lei, non podemos esquecer as familias que durante moito tempo foron sinaladas por seren fillos, maridos ou mulleres dos “roxos”. Non podemos esquecer a humillación e o medo que se instalaron nas súas vidas.
  Hoxe son os historiadores e as asociacións pola memoria histórica os que estamos enchendo o insoportable baleiro que creou a ditadura e logo mantivo a democracia. Temos que encher este baleiro cos nomes das vítimas e os lugares nos que morreron asesinadas porque hai unha batalla que non podemos perder, a batalla contra o olvido.
Nin cremos que a guerra civil fora inevitable, nin que todos foran iguais nin estamos cunha tímida lei de memoria histórica.
  Porque recuperar a memoria non abre feridas, senón que as cerra; porque non queremos ter na nosa historia recente páxinas en branco; porque non hai árbore que medre sen raíces; porque non queremos ser cómplices dun pacto de silencio e porque estamos convencidos de que unha sociedade xusta e democrática non pode construir o seu futuro negando o seu pasado, a “Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36 quere sinalar hoxe este lugar de memoria para coñecemento da cidadanía dos feitos que nel ocurriron e quere con este acto facer unha vez máis presente a memoria das vítimas daquela barbarie e o facemos pola súa memoria e pola nosa memoria.
-AUTOR: Antonio Giráldez Lómba (Historiador)

martes, 6 de novembro de 2012

Aos actos de memoria no MUSEO "MARCO", VIGO



MUSEO “MARCO”  Rua Príncipe
Actos de memoria novembro 2012

Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36
Viguesa Distinguida 2007



LUGAR: MUSEO “MARCO” (antiga cárcere, xulgado e cuartel) R/Príncipe 54 VIGO

VENRES DÍA 9, ÁS 19 HORAS
-MESA REDONDA NO AUDITORIO

-CARLOS NÚÑEZ, FERNANDO M. RANDULFE E
XOÁN CARLOS ABAD GALLEGO

·ROTEIRO POLAS INSTALACIÓNS DO QUE FOI XULGADO,
CÁRCERE E CUARTEL MILITAR.

VENRES  DÍA 16,  ÁS 20 HORAS
-CONCENTRACIÓN NO EXTERIOR

-MANIFESTO

-MÚSICA: HÍMNO DE RIEGO

- DISCURSO: MÓNICA GONZÁLEZ
Letura da Causa do seu bisabó, Manuel del Río Primeira vítima condenado en xuizo
sumario, asesinado o 6 de agosto do 36 e soterrado en Pereiró

-AGRADECEMENTOS

-OFRENDA FLORAL

-HÍMNO GALEGO E FIN DO ACTO